Dla dziennikarza ważne jest nie tylko stworzenie ciekawego materiału, ale także przestrzeganie szeregu pewnych zasad. Jest to konieczne, po pierwsze, w ramach profesjonalnej komunikacji samych dziennikarzy, po drugie, aby dostosować się do charakteru i pozycji publikacji, w której dziennikarz pracuje, a po trzecie, aby głębiej wniknąć w istotę wyeksponowane zjawisko i skutecznie je zakryć.
Pojęcie gatunku w dziennikarstwie
Zwyczajowo nazywa się gatunkowo stabilnymi formami lub typami pracy dziennikarskiej, połączonymi podobnymi treściami i cechami formalnymi. W dziennikarstwie istnieje ugruntowany system gatunków. Nie oznacza to jednak, że paleta gatunków nie jest aktualizowana. W różnych punktach zwrotnych rozwoju społeczeństwa pojawiają się nowe gatunki lub następuje synteza już istniejących. Powodem tego jest chęć dziennikarza, aby jak najgłębiej i wszechstronniej opowiedzieć widzowi o poruszanym problemie.
Gatunki informacyjne w dziennikarstwie
Teksty gatunków informacyjnych stanowią dużą warstwę twórczości dziennikarskiej. Gatunki te cechuje szybkość, zwięzłość, precyzja i klarowność przekazu informacji. Ich celem jest niezwłoczne zgłoszenie zdarzenia z pewnymi szczegółami. Do grupy gatunków informacji należą: notatka, reportaż, wywiad informacyjny, ankieta, reportaż.
Notatka to najprostsza forma odpowiedzi na zdarzenie. Jego osobliwość jest właśnie podsumowaniem zjawiska.
Raport to informacyjny opis wydarzeń w formie konferencji, prezentacji, seminariów, spotkań, sesji itp. Raport musi zawierać główne tematy wystąpień, reakcję publiczności.
Wywiad jako gatunek informacyjny nie oznacza dziennikarskiej analizy odpowiedzi ankietera. Tutaj głównym zadaniem jest uzyskanie informacji bez ich oceny. Ankieta jest podobnym sposobem uzyskania informacji od ankietera. Tylko dziennikarz potrzebuje odpowiedzi na pytania nie od jednej osoby, ale od wielu osób.
Reportaż zakłada operacyjną relacjonowanie zdarzenia albo przez pryzmat dziennikarskiego punktu widzenia, albo z punktu widzenia naocznego świadka.
Specyfika gatunków analitycznych w dziennikarstwie
W gatunkach analitycznych podaje się szeroki i szczegółowy opis faktów wraz z ich oceną, uogólnieniem i komentarzem. W tym kierunku twórczości dziennikarskiej ważne jest uwzględnienie i interpretacja wydarzeń. Gatunki analityczne to: korespondencja, recenzja, artykuł, recenzja, śledztwo.
Gatunek korespondencji zakłada szczegółową analizę sytuacji. W tym gatunku dziennikarz identyfikuje wzorce rzeczywistości na podstawie analizy konkretnego wydarzenia.
Recenzja ma ściśle określony przedmiot badań. Przedmiotem recenzji są w zasadzie dzieła sztuki, publicystyka, wydarzenia i obiekty kulturalne itp. Gatunek recenzji zakłada jedynie ocenę wydarzenia przez autora, a nie jego analizę i zaawansowanie istotnych społecznie problemów.
Artykuł to tekst, w którym dziennikarz wyjaśnia istotę różnych zjawisk, identyfikuje trendy w rozwoju wydarzeń, analizuje doświadczenia rozwiązywania wszelkich problemów, krytykuje rozwiązania nieskuteczne.
Przegląd stylistyczny może być podobny do artykułu, ale ma na celu przedstawienie panoramy wydarzeń wraz z przykładami i szczegółami.
Tematem dziennikarstwa śledczego jest zwykle jakieś rażące negatywne zjawisko. Celem śledztwa jest identyfikacja przyczyn tego zjawiska.
Cechy gatunków artystycznych i dziennikarskich w dziennikarstwie
Gatunki artystyczne i publicystyczne zakładają przede wszystkim wyobrażenie autora o wydarzeniu. Gatunki te obejmują: esej, esej, feuilleton, broszurę. Gatunki artystyczne i publicystyczne mogą mieć charakter figuratywny i ekspresyjny. Są dość trudne do wykonania i wymagają od dziennikarza nie tylko umiejętności, ale także obecności doświadczenia życiowego.
