Głównym zadaniem śledztwa w każdym procesie karnym jest ustalenie obiektywnej prawdy. Środki, dzięki którym prawdziwy obraz tego, co się wydarzyło, jest przywracany przez dowody. Dzielą się na bezpośrednie i pośrednie, te ostatnie potwierdzane są poszlakami.
Jak klasyfikowane są dowody?
Dowody wykorzystane w dochodzeniu dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Dowody bezpośrednie opierają się na znanych faktach, które nie wymagają potwierdzenia. Nie są one rozpatrywane w połączeniu z innymi znanymi faktami i stanowią część przedmiotu zapytania. Sam dowód bezpośredni pozwala ocenić stopień winy podejrzanego.
W przypadku braku dowodów bezpośrednich, śledztwo, ustalając prawdziwy obraz tego, co się wydarzyło, wykorzystuje poszlaki oparte na poszlakach – faktach samych w sobie, które nie są objęte przedmiotem dowodu, ale pomagają ustalić okoliczności sprawy w w połączeniu z innymi faktami. Oczywiste jest, że moc dowodowa dowodów poszlakowych zależy od ich liczby i różnorodności, tym bardziej, że wspierają jednorodne dowody.
Dowód poszlak, jego siła z kolei zależy od tego, na jakich dowodach się opiera - bezpośrednich czy pośrednich. Wniosek, że śledztwo opiera się na poszlakach, opiera się na mniejszej przesłance, np. jeżeli w mieszkaniu podejrzanego odnaleziono rzeczy ofiary, nie jest on uznawany za mordercę, a jedynie zamieszany w morderstwo lub kradzież, dopóki nie zostaną znalezione inne dowody jego winy za morderstwo…
Jakie są poszlaki
Dowody pośrednie z kolei prawnicy dzielą na poprzednie, towarzyszące i kolejne. Do pierwszych należą te, które wiążą się z wcześniejszymi problemami prawnymi, z karalnością, z początkowym okresem nielegalnej działalności. Za dowody poszlakowe towarzyszące uważa się te, które dotyczą danego przestępstwa, a kolejne – związane z zachowaniem i działaniami podejrzanego, popełnionymi w okresie po przestępstwie. Wcześniejsze dowody mają mniejszą moc dowodową.
Również poszlaki mogą być oskarżycielskie, potwierdzające zamiary i działania przestępcze lub uniewinniające. Prawnicy wyróżniają również grupę „kontr-ulic”, które, choć nie są bezpośrednimi dowodami niewinności podejrzanego, obalają wszelkie inne poszlaki oskarżające. W zależności od stopnia, w jakim dowody poszlakowe są ze sobą powiązane i potwierdzają dowody jednorodne, dzielą się one nadal na „harmonijne” i „izolowane”. W każdym razie poszlaki wymagają dokładnej analizy.