W związku z tym, że prawo nie określa, w jakich przypadkach nieobecność w pracy powinna być usprawiedliwiona pracownikowi, pracodawca samodzielnie podejmuje taką decyzję. Aby uniknąć kontrowersyjnej sytuacji, podamy kilka najczęstszych przykładów.
Najczęstszym uzasadnionym powodem nieobecności w pracy jest pogarszający się stan zdrowia pracownika. Ale co, jeśli choroba zostanie potwierdzona tylko zaświadczeniem od lekarza, a pracownik nie sporządził zwolnienia lekarskiego?
Sądy mają różne podejście do dowodów czasowej niezdolności do pracy pracownika: istnieją orzeczenia, zgodnie z którymi zwykłe zaświadczenie lekarskie potwierdza, że pracownik opuścił pracę z ważnego powodu. Brak zwolnienia chorobowego w tym przypadku może mieć wpływ jedynie na wypłatę dni nieobecności w pracy, ale nie oznacza nieobecności wagarowania.
Pojawiają się jednak również opinie sądów, że to właśnie orzeczenie o niezdolności do pracy jest potrzebne, bo we wszystkich innych dokumentach nie ma wniosku o zdolności pacjenta do pracy.
Biorąc pod uwagę tę rozbieżność w stanowiskach sądów, nadal lepiej jest wystawić zaświadczenie o niezdolności do pracy, choćby na jeden dzień.
Jeżeli pracownik złożył wniosek o zwolnienie chorobowe następnego dnia po nieobecności w pracy (np. dlatego, że był to dzień wolny w szpitalu), a zwolnienie chorobowe zostało wydane, to pierwszego dnia choroby również nie można uznać za absencję.
Z pewnością nie można rozpoznać słusznego powodu – leczenia w domu bez wizyty u lekarza, a także poddania się badaniu lekarskiemu bez skierowania od pracodawcy.
W każdym razie sądy wychodzą z tego, że odwołanie do szpitala lub lekarza powinno kończyć się albo wydaniem orzeczenia o niezdolności do pracy, albo wydaniem zaświadczenia zawierającego wniosek o niemożności wykonywania obowiązków pracowniczych.
Sytuacje, w których pracownik jest nieobecny bez zwolnienia lekarskiego z powodu choroby dziecka, sądy uznają za dobry powód, jeśli istnieje zaświadczenie od pediatry. Nie można również zwolnić pracownika, który opuścił pracę w związku z szukaniem pomocy medycznej w nagłych wypadkach dla dziecka.
Jeśli pracownik będąc na zwolnieniu chorobowym poszedł do pracy i opuścił miejsce pracy bez ostrzeżenia, nie można zwolnić z powodu nieobecności, ponieważ tylko zamknięte zwolnienie chorobowe mówi o przywróceniu zdolności do pracy.
Uznaje się również uzasadnione powody: nieobecność w pracy podczas pilnej pracy w nagłych wypadkach w domu; w związku z dojazdem do miejsca studiów iz powrotem, podlega urzędowemu urlopowi studenckiemu; w sprawach udziału w rozprawach sądowych (na wezwanie) w charakterze powoda, pozwanego lub świadka. Zważywszy jednak, że udział w sądzie w charakterze pełnomocnika jest dobrowolny, nieobecność w miejscu pracy bez zgody pracodawcy w tym przypadku jest nieobecnością.
